Η τελική ευθεία για την έναρξη του Αγώνα (Μέρος Β)

Ο Διγενής, εκτός από τη συγκρότηση και την εκπαίδευση μαχητικών ομάδων, ασχολήθηκε με την κατανομή του οπλισμού, τη δημιουργία πολιτικών πυρήνων, την οργάνωση δικτύου πληροφοριών, συστήματος συνδέσμων και την εξεύρεση οικημάτων, που θα ενοικιάζονταν για χρήση από την ΕΟΚΑ. Το συντονισμό κατά επαρχία είχε ένας τομεάρχης. Αργότερα δημιουργήθηκαν πιο πολλοί τομείς.

Οι δυσκολίες για τη συγκρότηση μαχητικών ομάδων ήταν τεράστιες. Οι νέοι της OXEN, της ΠΕΟΝ, της ΠΕΚ και της ΣΕΚ (Συνομοσπονδίας Εργατών Κύπρου), που ήταν τα πρώτα μέλη της ΕΟΚΑ, δεν είχαν καμιά κατάρτιση προηγουμένως στη χρήση των όπλων και στην επαναστατική δράση.

Ο Διγενής γράφει γι’ αυτό το θέμα:

«Οι Κύπριοι ήσαν εντελώς απειροπόλεμοι, εκ φύσεως ήρεμοι και πραείς τον χαρακτήρα, ξένοι δε προς την ιδέαν χρησιμοποιήσεως ενόπλου βίας δι’ οιονδήποτε σκοπόν… Οι Κύπριοι ουδέποτε εστρατεύθησαν και ουδέποτε εγνώρισαν την χρήσιν των όπλων».36
Η ψυχική όμως προετοιμασία του λαού υπήρξε ένας πολύ σημαντικός παράγοντας στην επιτυχία του απελευθερωτικού κινήματος.

Ο Γιάννης Σπανός εύστοχα σχολιάζει το θέμα:

«Η νεότητα, ιδίως μετά το 1950, ήταν έτοιμη για τον απελευθερωτικό αγώνα. Φλογισμένοι ιερείς, δάσκαλοι και μυημένα στελέχη των Χριστιανικών Οργανώσεων Νέων ή Νεανίδων (OXEN) δρούσαν στα σχολεία, έσπερναν το σπόρο της λευτεριάς κι άναβαν τη λυτρω-
τική φωτιά στις ψυχές της νεότητας. Οι άμβωνες των εκκλησιών μετατράπηκαν σε βήματα πύρινων αγωνιστικών κηρυγμάτων. Από τις έδρες των σχολείων άξιοι δάσκαλοι σάλπιζαν το υπέρτατο χρέος του λυτρωμού της σκλαβωμένης πατρίδας. Οι αίθουσες των κατηχητικών σχολείων έγιναν χώρος ψυχικής προπαρασκευής νέων ηρώων. Τα προαύλια των Γυμνασίων ήταν πεδία επιλογής μελών της Οργάνωσης».

Στην ψυχική προετοιμασία των μελών της ΕΟΚΑ πολύ συνέβαλε και η πολυγραφημένη έκδοση της παράνομης εβδομαδιαίας εφημερίδας «Ένωσις», «Όργανον των αγωνιζομένων Κυπρίων», η οποία κυκλοφορούσε μυστικά από τις 6 Αυγούστου 1954. Υπεύθυνος της εφημερίδας ήταν ο Παπασταύρος Παπαγαθαγγέλου, με προτροπή του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου. Το πρώτο της άρθρο μάλιστα υπαγόρευσε ο ίδιος ο Αρχιεπίσκοπος. Απόσπασμα αυτού του άρθρου είναι το πιο κάτω:

«Το βράδυ της ιδίας ακριβώς ημέρας που ο κυρίαρχος εξήγγελλε τους ανελεύθερους νόμους του και εφίμωνε τον Κυπριακόν λαόν και τον τύπον του, μερικοί νέοι με αγνόν ενθουσιασμόν και πίστιν εις τον αγώνα, αποφασισμένοι για όλα, συναντηθήκαμε κάπου και εκεί επήραμε την απόφασι. Να κάμωμεν μίαν οργάνωσίν. Να κυκλοφορήσω μεν και παράνομον τύπον. Εκθέσαμεν τας βάσεις της οργανώσεως. Εντός εβδομάδος ευρήκαμεν στελέχη εις όλας τας πόλεις. Τα παρακλάδια μας τώρα προχωρούν προς τα χωριά. Προχωρούμεν βεβαίως με προσοχήν, διότι τα κυβερνητικά όργανα ευρίσκονται εν επιφυλακή. Εις την οργάνωσίν μας εδώσαμεν το όνομα «Οργάνωσις Εθνικής Σωτηρίας». Σήμερα εμφανιζόμεθα και με το πρώτον παράνομον φυλλάδιόν μας με τίτλον ΕΝΩΣΙΣ. Εις το φυλλάδιόν μας θα δημοσιεύωμεν ό,τι ο άλλος Κυπριακός τύπος δεν μπορεί να γράψη. Σκοπός της οργανώσεως μας είναι η δυναμική δράσις. Εναντίον του κυριάρχου και εναντίον των εθελόδουλων οργάνων του. Τα μέλη μας είναι αποφασισμένα να θυσιάσουν τα πάντα εις τον αγώνα. Και αυτήν την ζωήν των, αφού είναι ζωή δούλων. Επί 76 χρόνια είμεθα δούλοι των Άγγλων. Επί 76 χρόνια τους παρακαλούμε, τους ικετεύομεν, τους στέλ-λομεν υπομνήματα, πρεσβείες, με την ελπίδα πώς θα αντιληφθούν το
δίκαιον μας και θα λύσουν τα δεσμά μας. Τίποτε όμως. Μας ακούουν και μένουν ασυγκίνητοι με επταβόειον απάθειαν. Τώρα ενοχλούνται και να μας ακούουν. Η πολιτική των μας εδίδαξεν ότι τα αγγλικά δεσμά δεν λύονται από τους Άγγλους, αλλά κόπτονται από τους δούλους. Θα τα κόψωμεν λοιπόν. Αυτή είναι η απόφασις και αυτός είναι ο όρκος μας.

Ζήτω η Ελλάς. Ζήτω η Ένωσις. Σύνθημα μας είναι: ΟΛΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ».

Έτσι, όταν άρχισε ο Αγώνας της ΕΟΚΑ, τις οποιεσδήποτε ελλείψεις στην πολεμική κατάρτιση των αγωνιστών και στα τεχνικά μέσα αναπλήρωναν η αποφασιστικότητα του Διγενή και η ψυχική δύναμις των μελών της ΕΟΚΑ, που ήταν πρόθυμα ν’ αγωνιστούν με όλες τους τις δυνάμεις και με αυτοθυσία για την επιτυχία του Αγώνα. Γι’ αυτό διαψεύστηκαν πανηγυρικά όσοι είχαν επιφυλάξεις και αμφιβολίες για την επιτυχία του επαναστατικού κινήματος της 1ης Απριλίου 1955.