Στις στρατιωτικές επιχειρήσεις στα όρη Τροόδους και Αδελφών, συνελήφθησαν 18 πρόσωπα μεταξύ των οποίων ο Αργύρης Καραδήμας, Πολ. Γιωρκάτζης και Νίκος Σπανός. Ο Αργύρης Καραδήμας κατά τη σύλληψη του ανέφερε στους Βρετανούς ότι θα προδώσει όλα όσα ξέρει. Με τη βοήθεια του οι Βρετανοί εξάρθρωσαν σχεδόν όλες τις ανταρτικές ομάδες του Αυξεντίου. Ο Καραδήμας είναι ένας εκ των σημαντικών προδοτών του υπαρχηγού της Ε.Ο.Κ.Α.
Ο Διγενής διέμενε στο σπίτι- κρησφύγετο του ζεύγους Χριστοδουλίδη αλλά κοντά υπήρχαν αγγλικές στρατιωτικές εγκαταστάσεις. Οι περιπολίες, οι ξαφνικές έρευνες κατοικιών αλλά και ο χτύπος της γραφομηχανής που δακτυλογραφούσε τις διαταγές του Αρχηγού, θα μπορούσε να αποκαλύψει τον ηγέτη της ΕΟΚΑ και να έχουμε δυσάρεστες εξελίξεις. Η αλληλογραφία ήταν βασική για τον τρόπο διοίκησης της Οργάνωσης και σ’ αυτό μεγάλη βοήθεια είχε από το γυναικείο φύλο. Ο Αρχηγός της ΕΟΚΑ στα απομνημονεύματα εξάρει την προσφορά τους:
«Αι γυναίκες αποδείχθησαν πολύ έμπιστοι και παραδόξως ολιγώτερον φλύαροι ή οι άνδρες εις την εκπλήρωσιν της αποστολής των, καθώς επίσης και περισσότερον καρτερικαί εις τα βασανιστήρια των Άγγλων. Ουδεμία γυνή εξ εκείνων, τας οποίας επέλεξα και εχρησιμοποίησα εις εμπιστευτικάς αποστολάς, επρόδωσε ή εφλυάρησε ή αποκάλυψέ τι κατόπιν βασάνων υπό της Αγγλικής ιεράς εξετάσεως. Κατ’ εμέ, τούτο οφείλεται εις το ότι αι γυναίκες είναι περισσότερον εγωίστριαι ή οι άνδρες, εις δε την περίπτωσιν του Κυπριακού αγώνος αύται ηθέλησαν να δείξουν, ότι δύνανται να προσφέρουν περισσότερον από τους άνδρας και ότι έχουν μεγαλυτέραν αντοχήν τούτων εις τους κινδύνους και τας κακουχίας».
Εκτός της Έλλης Χριστοδουλίδου σημαντική ήταν η βοήθεια της Μαρούλας Δάφνη Παναγίδη, τηςε Ελισάβετ Νικολάου αλλά των οδηγών της ΚΕΜ για την μεταφορά της αλληλογραφίας στους διάφορους τομείς. Στην όλη προσπάθεια διαφύλαξης του κρησφύγετου από τις ξαφνικές έρευνες των Άγγλων πολύτιμη ήταν η βοήθεια της μικρής κόρης του ζεύγους Χριστοδουλίδη, της Μύριας που ήταν τότε 2-2,5 ετών. Γράφει ο Διγενής στα απομνημονεύματα του Αγώνα για το πώς η μικρή ειδοποιούσε την άφιξη των Βρετανών στρατιωτών :
«Καθ’ εκάστην η μικρή ετοποθετείτο σκοπός υπό της μητρός της και ιδία κατά τα στιγμάς, τας οποίας εθεωρούσαμεν επικινδύνους. Οιαδήποτε εμφάνισης στρατιώτου εσημειούτο ασυνειδήτως υπό της μικράς Μύριας, η οποία εφώναζε : «Παληεγγλέζοι θα φωνάξω τον παπά μου να σας δείρη». Αυτό ήταν το σήμα κινδύνου, ότι οι Άγγλοι ευρίσκοντο εγγύτατα ημών. Και η μικρά Μύρια ουδέποτε έσφαλε, άλλ’ ούτε και οιαδήποτε κίνησις των Άγγλων της διέφυγε ποτέ. Ενθυμούμε πολλάς περιστάσεις , κατά τας οποίας μας προειδοποίησε περί του κινδύνου….».
Όμως μια μέρα που έλειπε παραλίγο να γίνει το κακό.
Προς τα τέλη Ιανουαρίου 1958 παραλίγο να ανακαλυφθεί πού βρισκόταν το σπίτι – κρησφύγετο του Αρχηγού, όταν ξαφνικά έγινε έρευνα στην περιοχή από τους Βρετανούς. Υπήρχε πάντα, όπως είπαμε, συνθηματικό αν έρχονταν Άγγλοι στρατιώτες με μια φράση που έλεγε η μικρή κόρη του ζεύγους Χριστοδουλίδη που καθόταν έξω από το σπίτι και έπαιζε. Εκείνο το απόγευμα έλειπε η μικρή κι ο Αρχηγός καθόταν στο δωμάτιο (έξω απ’ το κρησφύγετο) τακτοποιώντας την αλληλογραφία του, ενώ ο συνεργάτης του, Αντώνης Γεωργιάδης, έκανε μπάνιο. Στο χτύπημα της πόρτας απ’ τους Βρετανούς στρατιώτες για έλεγχο, η Χριστοδουλίδου έβρεξε τα μαλλιά της, δίνοντας χρόνο στους άλλους να κρυφτούν και, όταν άνοιξε, φαινόταν ότι βγήκε απ’ το μπάνιο, γεγονός που δικαιολογούσε τη καθυστέρηση. Οι Βρετανοί στρατιώτες μόλις την είδαν έτσι την πίστεψαν κι αποχώρησαν.
Το βράδυ της 1ης Ιανουαρίου 1956, ο Χάρντιγκ σε ραδιοφωνική ομιλία του ανέφερε ότι «αι ημέραι της ΕΟΚΑ είναι μετρημένοι και υφαίνεται πέριξ της ο ιστός της αράχνης». Αλλά τα γεγονότα που ακολούθησαν τον διέψευσαν, παρόλο ότι ο βρετανικός στρατός έφτασε τις 40 χιλιάδες και ήταν πολύ καλά εξοπλισμένος. Εξάλλου ο Χάρντιγκ χρησιμοποίησε αφθονία χρημάτων για σκοπούς προδοσίας και μεταχειρίστηκε ανήκουστα βασανιστήρια εις Βάρος των συλλαμβανομένων αγωνιστών.
Η εκτίμηση του Διγενή για την καυχησιολογία του Χάρντιγκ, ότι σύντομα θα διαλύσει την ΕΟΚΑ, είναι πολύ διαφορετική. Γράφει:
«Ενώ το 1955 κλείει, η εξόρμησις της Οργανώσεως “Προς την νίκην” συνεχίζεται. Δεν έκρινα σκόπιμον να αναστείλω ούτε να μειώσω ταύτην εις έντασιν, αφήσας πρωτοβουλίαν εις τους τομεάρχας δια την επιλογήν και προσβολήν των στόχων, συμφώνως προς τας επικρατούσας εις έκαστον τομέα ειδικός συνθήκας. Εθεώρησα τούτο σκόπιμον, κυρίως δια να αυξήσω την μαχητικότητα και εξυψώσω το ηθικόν των ομάδων, αλλά και του λαού, όστις έβλεπε πλέον ότι, παρά τα σκληρά μέτρα τα οποία ελάμβανεν ο Χάρντιγκ και τας συνεχώς αφικνουμένας ενισχύσεις βρετανικών στρατευμάτων, το κίνημα μας όχι μόνον δεν κατεστέλλετο, αλλά τουναντίον το ηθικόν των βρετανικών στρατευμάτων, παρ’ όλον ότι τούτο απετελείτο από “επίλεκτους” μονάδας, δεν ίστατο εις υψηλόν επίπεδον. Αφ’ ετέρου η παράτασις της δράσεως μας, μακράν του να μας εξασθένηση, ως θα ενόμιζέ τις, τουναντίον μας εδυνάμωνε περισσότερον, διότι τα ηρωικά κατορθώματα των αγωνιστών μας ηλέκτριζον τους νέους, οι οποίοι έσπευδον αθρόως να πυκνώσουν τας τάξεις μας».
Ο ΔΙΓΕΝΗΣ ΑΠΕΘΑΝΕ!!!!
«Επεσεv o βαθύσκιoς δρυς υπό τη σκιάv τoυ oπoίoυ τo Εθvoς τωv Ελλήvωv εγvώρισεv ημέρας μεγαλείoυ και αvατάσεως. Ο μυθικός Διγεvής υπέκυψε χθες εις τα μαρμαρέvια αλώvια αφoύ εκτυπήθη γεvvαίως με τov χάρovτα.
Ο ακατάβλητoς κατεβλήθη υπό τηv κoιvήv μoίραv τωv αvθρώπωv. Και διήλθε τηv Αχερoυσίαv, όπoυ o ψυχoπoμπός περιδεής τov ωδήγησε διά vα συvαvτήση τoυς συvτρόφoυς και τα παλληκάρια τoυ μετά τωv oπoίωv ηγωvίσθη αγώvας ωραίoυς και μεγάλoυς υπέρ τov ήμισυ αιώvα, vα συvαvτήση εκείvoυς πoυ άφησαv τα oστά τωv vα λευκαίvωvται εις τov Σαγγάριov, εκείvoυς πoυ εις τηv κατάλευκov απεραvτoσύvηv της Πίvδoυ έγραψαv επάvω εις τo χιόvι καταπόρφυρov τov ύμvov εις τηv Ελευθερίαv, εκείvoυς oι oπoίoι έστησαv τείχoς απόρθητov τα ηρωϊκα στήθη τωv εις τo Θησείov και εις τo Παγκράτι και αλλαχoύ της Ελλάδoς, εκείvoυς τoυς αλησμovήτoυς εφήβoυς της ΕΟΚΑ τoυς oπoίoυς μετέτρεψε με τηv θερμoυργόv πvoήv τoυ εις ημιθέoυς και ήρωας. Τov συvώδευσε χθες συγκεκιvημέvoς και αυτός o ψυχoπoμπός, διά vα συvαvτήση τov Αυξεvτίoυ και τov Καραoλήv, και τov Παλληκαρίδηv. Τov υπεβάστασε κατά τηv άvoδov εις τας κλίμακας τoυ εθvικoύ παvθέoυ, όπoυ συvήvτησε τoυς πεσόvτας υπό τας διαταγάς τoυ εις τη Τηλλυρίαv και αλλαχoύ.
Νεκρός o Διγεvής. Είχoμεv πιστεύσει σχεδόv ότι ήτo αθάvατoς. Η μεγαλωσύvη τoυ μας έκαμε vα λησμovήσωμεv, ότι ακόμη και ως Διγεvής υπέκειτo εις τηv μoίραv τωv αvθρώπωv, εις τηv μoίραv ακόμη τoυ Σαραvτάπηχoυ.
Επεσεv o Δρυς. Και τo Εθvoς τωv Ελλήvωv έμειvε oρφαvόv. Ξέχασε τov ηγέτηv και τov πατέρα τoυ.
Η Iστoρία, η oπoία δεv δεκάζεται και δεv κατατρoμoκρατείται, θα είπη τov λόγov της διά τov Διγεvήv. Θα γράψη σελίδας δι’ αυτόv. Διότι, υπήρξε μέγας. Διότι υπήρξεv εθvική πρoσωπικότης αvήκoυσα σχεδόv εις άλλov κόσμov από τov ιδικόv μας. Ητo ως vα ήλθεv- από κάπoιαv αγαθήv της Iστoρίας βoυλήv- από τo Εικoσιέvα και ήλθεv εις τηv επoχήv μας διά vα τηv διαμoρφώση, διά vα μας δημιoυργήση μoίραv ιστoρικήv.
Υπήρξε μεγάλη, αλλά και τραγική μoρφή o Διγεvής. Εvώ χάριv της vέας εθvικής πρoσπαθείας ευρίσκετo αφαvής, απεβίωσαv πρoσφιλείς oικείoι τoυ ως o αδελφός τoυ, o σύγγαμβρός τoυ, o πεvθερός τoυ.
Εφυγεv τηv ώραv της μεγάλης εθvικής εξoρμήσεως. Επάvω εις τo ιερόv λείψαvov τoυ, με τηv χείρα εις τηv καρδίαv και γvωρίζovτες καλώς τα πράγματα λέγoμεv τoύτo: Ο Διγεvής πoλύ εταλαιπωρήθη τελευταίως. Τov κατεπόvησαv και τoυ αφήρεσαv ζωήv τα μέτρα ασφαλείας τα oπoία ελάμβαvov. Διότι εκατovτάδες επικoυρικώv εστάλησαv vα τov εύρoυv και τov εξovτώσoυv. Διότι στρατιά χαφιέδωv ειργάζετo πρoς τov σκoπόv αυτόv. Και απέθαvεv εις αυστηρόv απoκλεισμόv. Εδωσε και τηv τελευταίαv πvoήv τoυ διά τηv Εvωσιv. Τo “έπεσεv εις τας επάλξεις δεv είvαι σχήμα κεvόv. Απoδίδει απoλύτως τηv πραγματικότητα. Ο Διγεvής έπεσεv εις τας επάλξεις.
Και η μεv σαρξ θα καταβή εις τη γηv, ακoλoυθoύσα τov δρόμov της φθoράς και της τελειώσεως. Ομως o Διγεvής είvαι o αθάvατoς. Τρέμoυv αι χείρες μας. Αιμάσσει η καρδία μας, κρoυvoί εξέρχovται από τoυς oφθαλμoύς μας. Ο Διγεvής απέθαvεv.
Αφήvει o εκλιπώv εθvικός γίγας μίαv oλόκληρov εθvική περιoυσίαv oπίσω τoυ. Περιoυσίαv η oπoία θα αξιoπoιηθή. Ο,τι διαρκέστερov θα μείvη, θα είvαι η μέχρι θαvάτoυ εμμovή εις τηv Ελλάδα και εις τηv Εvωσιv. Θα μείvη αιωvίως αvηρμέvη εις τας ψυχάς η φλόγα πoυ έδωσεv o Πρoμηθεύς εκείvoς.
Γovατίζει εμπρός εις τo φέρετρov τoυ τo Εθvoς. Τov πρoσκυvά η ελληvική Κύπρoς. Τov κλαίvε τα παλληκάρια τoυ, μέσα από τα υγρά κρησφύγετα τωv, μέσα από τας σκoτειvάς φυλακάς, παvτoύ όπoυ ευρίσκovται. Αλλά και oμvύoυv και πάλιv: Ο ΑΓΩΝ ΣΥΝΕΧIΖΕΤΑI ΔIΑ ΤΗΝ ΕΝΩΣIΝ. Και όταv η κυαvόλευκoς απλωθή εδώ, σύμβoλov κρατικής πλέov εξoυσίας, θα μεταβώμεv εις τo Μvήμα τoυ διά vα τoυ αvακoιvώσωμεv. Οσoι απoμέvωμεv. Και θα σκιρτήση o ” Γέρoς” μας».
Κατελάρης Παντελής
Γεννήθηκε στο χωριό Επισκοπειό, της επαρχίας Λευκωσίας, στις 24 Δεκεμβρίου 1932.
Σκοτώθηκε στις 18 Ιανουαρίου 1958 στο χωριό Άγιος Ιωάννης Μαλούντας, της επαρχίας Λευκωσίας, από έκρηξη βόμβας.
Γονείς : Θεόδουλος και Ειρήνη Κατελάρη
Αδέλφια : Θεοδώρα, Λεωνίδας, Κώστας, Νίκη, Ανδρέας, Φρόσω, Τομάζος
Ο Παντελής Κατελάρης τελείωσε το σχολείο Επισκοπειού και εργαζόταν ως ξυλουργός στο τμήμα Δημοσίων Έργων. Ήταν αθλητής του ΓΣΠ στα 800μ. και στα 1500μ.
Έγινε μέλος της ΕΟΚΑ το Σεπτέμβριο του 1955 και σύντομα ανέλαβε την αρχηγία επταμελούς ομάδας στην περιοχή του, με την οποία ανέπτυξε μεγάλη δράση στη συγκέντρωση των κυνηγετικών και άλλων όπλων από τα χωριά της Ορεινής, στην κατασκευή ναρκών, χειροβομβίδων και άλλων εκρηκτικών μηχανισμών. Διακρίθηκε επίσης σε επιθέσεις εναντίον του εχθρού και απόσπαση όπλων από Άγγλους στρατιωτικούς. Παράλληλα ήταν μέλος ομάδας κρούσεως στη Λευκωσία, με την οποία πήρε μέρος σε βομβιστικές επιθέσεις και σε απόπειρες εκτελέσεων, μια από τις οποίες ήταν και εναντίον του Άγγλου δικαστή Σιω. Ήταν σύνδεσμος στον τομέα Ορεινής Λευκωσίας. Από το Μάρτιο του 1957 ανέλαβε και ως σύνδεσμος του υποτομεάρχη της περιοχής Ορεινής, Σταύρου Στυλιανίδη, με τον τομεάρχη του τομέα Ορεινής Λευκωσίας. Τα πολλαπλά του καθήκοντα τον υποχρέωσαν να σταματήσει από τη δουλειά του και να αφοσιωθεί αποκλειστικά στον Αγώνα.
Στις 27 Οκτωβρίου 1957 συνελήφθη μαζί με τη μητέρα του και μερικά από τα αδέλφια του, ενώ προσπαθούσαν να αποκρύψουν χειροβομβίδες, τις οποίες είχαν κατασκευάσει με άλλα μέλη της ΕΟΚΑ στο χωριό του. Κατόρθωσε να δραπετεύσει και να καταφύγει στο αντάρτικο.
Στις 18 Ιανουαρίου 1958 σκοτώθηκε από έκρηξη μέσα στο κρησφύγετό του στον Άγιο Ιωάννη Μαλούντας, ενώ κατασκεύαζε βόμβες και τάφηκε μυστικά από συναγωνιστές του. Ο θάνατός του παρέμεινε μυστικός μέχρι το τέλος του αγώνα, οπότε έγινε η μετακομιδή των οστών του στη γενέτειρά του.
Ηροδότου Δήμος
Γεννήθηκε στο χωριό Φοινί, της επαρχίας Λεμεσού, το Νοέμβριο του 1923.
Σκοτώθηκε στις 21 Ιανουαρίου 1957 από Άγγλους στρατιώτες, στο δρόμο Κάτω Πλατρών-Φοινίου.
Σύζυγος : Χαρίκλεια Ηροδότου
Παιδιά : Ηρόδοτος, Μάριος, Χάρης, Δημούλα
Γονείς : Ηρόδοτος και Αφεντρού Ηροδότου
Αδέλφια : Παναγιώτης, Τερψιχόρη, Μαρία
Ο Δήμος Ηροδότου φοίτησε στο δημοτικό σχολείο Δοράς. Κατοικούσε στο Φοινί και εργαζόταν στις Πλάτρες ως ηλεκτρολόγος στο ξενοδοχείο “Παρκ Χοτέλ”, το οποίο είχαν επιτάξει οι Άγγλοι και χρησιμοποιούσαν για διαμονή στρατιωτών.
Εντάχθηκε στην Οργάνωση τον Οκτώβριο του 1955 και ήταν ένα από τα μαχητικότερα στελέχη της ΕΟΚΑ. Ήταν δραστήριος και ακούραστος και πολύ σύντομα έγινε το δεξί χέρι των ανταρτών της περιοχής του, τους οποίους φιλοξενούσε και στο σπίτι του. Ήταν υπεύθυνος της τοπικής ομάδας της ΕΟΚΑ Φοινίου-Πλατρών. Διατηρούσε κρύπτες στις οποίες φύλαγε οπλισμό της Οργάνωσης. Πήρε μέρος σε πολλές επιθέσεις εναντίον του εχθρού και αποτελούσε σύνδεσμο και τροφοδότη των ανταρτών στην περιοχή Πλατρών. Πολύτιμες ήταν και οι πληροφορίες που μάζευε από το στρατό στο ξενοδοχείο, όπου εργαζόταν. Πολλές φορές έκαμαν έρευνες οι Άγγλοι στο σπίτι του, χωρίς να βρουν τίποτε το ενοχοποιητικό.
Το Νοέμβριο του 1956 πήρε μέρος σε επίθεση που έγινε εναντίον του “Παρκ Χοτέλ”. Είχε πάρει επίσης μέρος δυο φορές σε επιχείρηση ανατίναξης του ελικοπτέρου του Κυβερνήτη Χάρντιγκ, στη διάρκεια επισκέψεών του στις Πλάτρες.
Στις 21 Ιανουαρίου 1957, ύστερα από κάποιες προδοσίες, αγωνιστής αστυνομικός ειδοποίησε το Δήμο και εκείνος έφυγε εσπευσμένα για το Όμοδος, για να πληροφορήσει τις ανταρτικές ομάδες που κρύβονταν εκεί να προφυλαχθούν. Την αναχώρησή του από το ξενοδοχείο επισήμαναν οι Άγγλοι, οι οποίοι, συνοδευόμενοι από τους προδότες, τον ανέκοψαν στο γεφύρι κοντά στο χωριό Μανδριά, τον υποχρέωσαν να γυρίσει πίσω, τον κυνήγησαν και τον σκότωσαν στο δρόμο Κάτω Πλατρών – Φοινίου. Αυτόπτες μάρτυρες ανέφεραν ότι, όταν ο Ηροδότου έπεσε νεκρός, ο στρατιώτης που τον πυροβόλησε τον πλησίασε και, όταν τον είδε νεκρό, κτύπησε με αγανάκτηση το αυτόματο όπλο του σε βράχο. Τον ήθελε ζωντανό ελπίζοντας να αποσπάσει πληροφορίες.
Δράκος Μάρκος
Γεννήθηκε στη Λευκωσία στις 24 Σεπτεμβρίου 1932.
Έπεσε τα μεσάνυχτα της 18ης Ιανουαρίου 1957 κοντά στην Ευρύχου, σε σύγκρουση με τους Άγγλους.
Γονείς : Κυριάκος και Δέσποινα Δράκου
Αδέλφια : Μεγαλήνη και Μαρία
Ο Μάρκος Δράκος φοίτησε στο δημοτικό σχολείο των χωριών Καλοπαναγιώτη, Βατιλής και Λεύκας και αποφοίτησε από την Εμπορική Σχολή Σαμουήλ. Ήταν λογιστής στην Ελληνική Εταιρεία. Διετέλεσε μέλος του Γενικού Συμβουλίου της ΣΕΚ. Το 1952, ως μέλος της επιτροπής της οργάνωσης ΠΕΟΝ, εργάστηκε στην οργάνωση της νεολαίας, συμβάλλοντας αποτελεσματικά στην καλλιέργεια των εθνικοθρησκευτικών ιδεωδών.
Την πρώτη Απριλίου 1955 ηγήθηκε της ομάδας του στην επίθεση εναντίον της τότε Κυπριακής Ραδιοφωνικής Υπηρεσίας και στις 19 Ιουνίου 1955 οργάνωσε βομβιστική επίθεση εναντίον του αστυνομικού σταθμού της Πύλης Κερύνειας στη Λευκωσία. Στις 25 Μαΐου 1955 ηγήθηκε απόπειρας εναντίον του Άγγλου Κυβερνήτη Άρμιτεϊτζ στο κινηματοθέατρο Παλλάς. Συνελήφθη από τους Άγγλους στις 30 Ιουνίου 1955 και κρατήθηκε στις Κεντρικές Φυλακές Λευκωσίας μέχρι τις 15 Ιουλίου, οπότε μεταφέρθηκε στο Φρούριο της Κερύνειας με βάση το νέο νόμο περί κρατήσεως προσώπων άνευ δίκης. Στις 23 Σεπτεμβρίου 1955 δραπέτευσε μαζί με άλλους αγωνιστές και επικηρύχθηκε με το ποσό των 5.000 λιρών. Κατέφυγε στα βουνά του Κύκκου, όπου σχημάτισε την πρώτη ανταρτική ομάδα της περιοχής με την επωνυμία “Ουρανός” και διηύθυνε πολλές επιχειρήσεις εναντίον του εχθρού, μεταξύ των οποίων και την ενέδρα στις 15 Δεκεμβρίου 1955 στο Μερσινάκι, όπου έπεσε ο ήρωας Χαράλαμπος Μούσκος και συνελήφθηκαν οι ήρωες Χαρίλαος Μιχαήλ και Ανδρέας Ζάκος. Ο Δράκος κατόρθωσε να διαφύγει τραυματισμένος στο κεφάλι. Στις 12 Νοεμβρίου 1956 μαζί με τον Πολύκαρπο Γιωρκάτζη ηγήθηκαν επίθεσης στην Ξεραρκάκα εναντίον φάλαγγας στρατιωτικών οχημάτων στο δρόμο Λεύκας – Καλοπαναγιώτη.
Στα λημέρια του Δράκου κατέφυγε και ο Διγενής στις 17 Ιανουαρίου 1956 και παρέμεινε μέχρι το Μάιο του ιδίου έτους. Το Διγενή είχε συνοδεύσει ο Δράκος και λίγο πριν την έναρξη του αγώνα από την Κακοπετριά στη Λευκωσία μέσω Λεύκας.
Στις 15 με 16 Ιανουαρίου 1957 ο Μάρκος Δράκος και τέσσερις αντάρτες του είχαν υποχρεωθεί να εγκαταλείψουν το κρησφύγετό τους στην περιοχή Τρουλινός του χωριού Καλοπαναγιώτης, κατόπιν εκτεταμένων ερευνών που άρχισαν εκεί οι Άγγλοι, μετά από προδοσία, και να καταφύγουν στον τομέα Σολέας. Τη νύχτα της 18ης Ιανουαρίου 1957, ενώ προσπαθούσε, επικεφαλής της ομάδας του, να διασπάσει τον κλοιό των Άγγλων, που επεκτείνοντας τις έρευνές τους είχαν ασφυκτικά περικυκλώσει ολόκληρη την περιοχή Σολέας και να οδηγήσει τους άνδρες του σε ασφαλέστερο μέρος, ενέπεσε σε ενεδρεύοντες Άγγλους στρατιώτες. “Στην προσπάθειά μας αυτή”, αφηγείται ο συναγωνιστής του Τεύκρος Λοΐζου, “πέσαμε τρεις κατά συνέχεια φορές πάνω σε Άγγλους στρατιώτες. Την πρώτη ανταλλάξαμε πυροβολισμούς, τη δεύτερη όχι. Επικρατούσε σφοδρή κακοκαιρία. Στη λάμψη μιας αστραπής ο Μάρκος Δράκος και ένας Άγγλος στρατιώτης αλληλοεπισημάνθηκαν και αλληλοπυροβολήθηκαν. Ήμουν δίπλα του. Τον είδα να πέφτει και άκουσα το βρόγχο στο λαιμό του. Μου φάνηκε σαν να ήθελε να πει κάτι. Οι υπόλοιποι αλλάξαμε πορεία και καταφέραμε να διαφύγουμε”.
Γεωργίου Νίκος
Γεννήθηκε στο χωριό Παλαιχώρι, της επαρχίας Λευκωσίας, στις 17 Οκτωβρίου 1918.
Πέθανε στις 25 Ιανουαρίου 1957 στα κρατητήρια Πλατρών, από βασανιστήρια.
Γονείς : Γεώργιος και Παναγιωτού Γεωργίου
Αδέλφια : Μαρία και Ανδρέας
Ο Νίκος Γεωργίου τέλειωσε το δημοτικό σχολείο Παλαιχωρίου και σε ηλικία 13 ετών πήγε στη Λευκωσία, όπου διδάχθηκε την τέχνη του επιπλοποιού, παρακολουθώντας και μαθήματα βυζαντινής εκκλησιαστικής μουσικής. Αργότερα άνοιξε δικό του καθαριστήριο στη Λευκωσία.
Υπήρξε μέλος της ΟΧΕΝ και της οργάνωσης ΠΕΟΝ (Παγκύπρια Εθνική Οργάνωση Νεολαίας). Μυήθηκε στον αγώνα στο τέλος του 1954 και συνεργάστηκε με τον αγωνιστή Πολύκαρπο Γιωρκάτζη στον τομέα των πληροφοριών. Το 1955 εντάχθηκε στις ομάδες κρούσεως Λευκωσίας μαζί με τον Ιάκωβο Πατάτσο. Διατηρούσε κρύπτη στο καθαριστήριό του, στην οποία έκρυβε όπλα και πυρομαχικά. Ο ίδιος δεν είχε τότε άμεση ανάμειξη σε εκτέλεση, λόγω των θρησκευτικών του πεποιθήσεων. Είχε όμως συνεργασθεί με την ομάδα του σε άλλου είδους δράση, όπως ήταν η προετοιμασία για την τοποθέτηση βόμβας στο κρεβάτι του Κυβερνήτη Χάρντιγκ, στις 20 Μαρτίου 1956.
Στις 16 Απριλίου 1956 οι Άγγλοι πήγαν για έρευνα στο καθαριστήριό του. Διέφυγε τη σύλληψη προσποιούμενος ότι θα πήγαινε να καλέσει δήθεν τον ιδιοκτήτη του καταστήματος. Ο στρατός ανακάλυψε τα πυρομαχικά που έκρυβε κάτω από το λέβητα του νερού. Ο Νίκος κατέφυγε τότε στα βουνά του Μαχαιρά, όπου ενώθηκε με την ομάδα του Γρηγόρη Αυξεντίου. Οι Άγγλοι τον επικήρυξαν με το ποσό των 5.000 λιρών.
Τον Αύγουστο του 1956, με την επέκταση του τομέα Αυξεντίου και στα κρασοχώρια Λεμεσού, ο τομέας χωρίστηκε σε τέσσερις υποτομείς. Ο Νίκος Γεωργίου εντάχθηκε στην ομάδα, η οποία με κέντρο τα Λαγουδερά – Σαράντι δρούσε στο βόρειο τμήμα του τομέα και είχε πλούσια δράση.
Στις εξονυχιστικές έρευνες που διεξήγαγε ο αγγλικός στρατός τον Ιανουάριο του 1957, ανακαλύφθηκε στο σπίτι του Παπαχαράλαμπου το κρησφύγετό τους στο Σαράντι, όπου συνελήφθηκαν οι Νίκος Γεωργίου, Γεώργιος Μάτσης και Αργύρης Καραδήμας. Ο Νίκος Γεωργίου υπέκυψε σε τρομερά βασανιστήρια από τους Άγγλους στα κρατητήρια Πλατρών, όπου είχε μεταφερθεί με το Γεώργιο Μάτση, αρνούμενοι να αποκαλύψουν μυστικά της Οργάνωσης.
“Από το διπλανό κελί όπου βρισκόμουν”, μαρτυρεί ο Γεώργιος Μάτσης “είδα κάποιον από τους βασανιστές που κλότσησε στο κεφάλι το Νίκο Γεωργίου εκεί που τον βασάνιζαν και αμέσως το αίμα άρχισε να τρέχει από το στόμα του. Φτάνει, τον σκοτώσατε, τους φώναξα. Ο θάνατός του έγινε αιτία να σταματήσουν προσωρινά τα βασανιστήρια για όλους τους άλλους που είχαμε συλληφθεί από ολόκληρη την Πιτσιλιά”.
Ιστορικές Μνήμες Ε.Ο.Κ.Α. 1955-1959