Category: Μάρτιος

Κκέλης Χρίστος
Γεννήθηκε στο χωριό Κισσόνεργα, της επαρχίας Πάφου, στις 17 Οκτωβρίου 1934.
Έπεσε, στις 7 Μαρτίου 1957 μεταξύ των χωριών Τάλας και Κισσόνεργας, σε μάχη εναντίον Άγγλων στρατιωτών.
Γονείς : Μιλτιάδης και Άννα Κκέλη
Αδέλφια : Γεώργιος, Ιωάννης, Κώστας, Αντώνιος, Μαρία, Ελένη, Δέσποινα

Ο Χρίστος Κκέλης φοίτησε στο δημοτικό σχολείο Κισσόνεργας και εργαζόταν ως υπάλληλος σε κατάστημα υλικών οικοδομής στην Πάφο. Ήταν πολύ θαρραλέος και συνετός. Εντάχθηκε στον αγώνα το 1955 και υπήρξε δεσπόζουσα μορφή στην επαρχία Πάφου. Ανέλαβε, ως βοηθός του τομεάρχη Πάφου, τη φύλαξη του οπλισμού του τομέα, καθώς επίσης και την οργάνωση των ομάδων όλων των χωριών της χαμηλής περιοχής της επαρχίας Πάφου, εκτός από τη Χλώρακα. Επί κεφαλής των ομάδων αυτών ανέπτυξε αξιόλογη δράση, όπως ήταν η συλλογή όπλων και σφαιρών από ιδιώτες στο χωριό του, η κατασκευή ναρκών και χειροβομβίδων σε μεγάλες ποσότητες και οι επιθέσεις εναντίον των Άγγλων.

Στις 17 Νοεμβρίου 1955 ανατίναξε με νάρκη στρατιωτικό λαντ-ρόβερ και στις 26 Νοεμβρίου 1955 έριξε την πρώτη βόμβα στο χωριό του με αποτέλεσμα το θάνατο του πρώτου Βρετανού στρατιώτη στον τομέα. Στις 29 Νοεμβρίου 1955 και στις 8 Ιανουαρίου 1956 διηύθυνε ενέδρες εναντίον των Άγγλων στην Κισσόνεργα. Ηγήθηκε επίθεσης με όλμο εναντίον του στρατιωτικού καταυλισμού Μα, μεταξύ Κισσόνεργας και Πέγειας, στις 15 Δεκεμβρίου 1956 και στις 20 Ιανουαρίου 1957 έπληξε με τρία βλήματα όλμου το στρατόπεδο Στρουμπίου. Έκαμε επίσης επίθεση εναντίον του συνταγματάρχη Μακμίλλαν, έστησε ενέδρα και ακολούθως επιτέθηκε με όπλα εναντίον του ανακριτή Γουίντενσον. Μεγάλες ήταν οι απώλειες που είχε ο αγγλικός στρατός και από τις ηλεκτρικές βόμβες-παγίδες τις οποίες τοποθετούσε σε δένδρα και πυροδοτούσε από κάποια απόσταση, αποφεύγοντας τον κίνδυνο σύλληψής του. Λόγω της μεγάλης δράσης στην περιοχή οι στρατιωτικές αρχές δημιούργησαν στρατιωτικό φυλάκιο μέσα στο χωριό του και επέβαλαν νυκτερινό κατ’ οίκον περιορισμό.

Ο Χρίστος Κκέλης χρησιμοποιώντας ωρολογιακή νάρκη κατόρθωσε να πλήξει τους στρατιώτες στο κέντρο του χωριού κατά τη νυκτερινή τους σύναξη, υποχρεώνοντάς τους να διαλύσουν τον περιορισμό. Για να αποφύγει τη σύλληψη δεν κοιμόταν στο σπίτι του και πολλές φορές έμενε με τους αντάρτες στα καταφύγιά τους.

Όπως ηρωική υπήρξε η δράση του , ηρωικός ήταν και ο θάνατός του. Τέσσερις μέρες μετά το θάνατο του Αυξεντίου, πήγε στην τοποθεσία ” Άπη” μαζί με το συναγωνιστή του Μιλτιάδη Στυλιανού και, κατόπιν προδοσίας, βρέθηκαν περικυκλωμένοι από Άγγλους στρατιώτες που τους συνόδευαν προδότες. Οι δυο αγωνιστές μπήκαν σε μικρό δωμάτιο, το οποίο στέγαζε αντλία νερού, για να αποφύγουν τα πυρά των εχθρών και έδωσαν μάχη πυροβολώντας συνεχώς εναντίον τους. Τελικά βλήθηκαν με χειροβομβίδες οι οποίες ρίφθηκαν στη χωματένια στέγη που στέγαζε το καταφύγιό τους και έπεσαν στο πεδίο της τιμής ένδοξοι και αθάνατοι.

Στυλιανού Μιλτιάδης
Γεννήθηκε στο χωριό Τάλα, της επαρχίας Πάφου, στις 16 Ιουνίου 1937.
Έπεσε μετά από μάχη στις 7 Μαρτίου 1957, μεταξύ των χωριών Τάλας και Κισσόνεργας.
Γονείς : Στυλιανός Λεωνίδα και Μελπομένη Στυλιανού
Αδέλφια : Παναγιώτης, Ανδρούλα, Μαρούλα, Στέφανος, Ελένη και Ευφροσύνη

Ο Μιλτιάδης Στυλιανού τελείωσε το δημοτικό σχολείο Τάλας. Το 1955 ήταν μαθητής στην Ε΄ τάξη του Κολεγίου Πάφου, όταν εντάχθηκε στην ΕΟΚΑ και ανέλαβε την ομάδα του χωριού του. Συνεργαζόταν στενά με τον ήρωα Χρίστο Κκέλη, ο οποίος είχε άμεση επαφή με τον τομεάρχη Πάφου. Έλαβε μέρος σε πολλές ενέδρες μεταξύ Κτήματος – Πέγειας. Βοήθησε στη συλλογή των ιδιωτικών όπλων στην Κισσόνεργα. Μετέφερε όπλα και εκρηκτικές ύλες από και εις τα χωριά Τάλα, Χλώρακα, Θελέτρα και Μεσόγη. Φιλοξενούσε και έκρυβε στο πατρικό του σπίτι αντάρτες και τους τροφοδοτούσε στα κρησφύγετά τους από το 1956 μέχρι την ημέρα που έπεσε μαχόμενος. Στο περιβόλι του πατέρα του, στην τοποθεσία Άπη, διατηρούσε ιδιαίτερο καταφύγιο για τον αρχηγό της ομάδας Χρίστο Κκέλη.

Πήρε μέρος σε πολλές ενέδρες και επιθέσεις εναντίον των Άγγλων, όπως στην ενέδρα εναντίον του ανώτερου στρατιωτικού Μακμίλλαν και σε άλλες που έγιναν στην Κισσόνεργα, μια το 1956 και τρεις το 1957. Πήρε επίσης μέρος στη ρίψη βομβών στο Κτήμα.

Στις 7 Μαρτίου 1957 Άγγλοι στρατιώτες, με τη βοήθεια πληρωμένων προδοτών, έστησαν ενέδρα – παγίδα εναντίον των αγωνιστών Χρίστου Κκέλη και Μιλτιάδη Στυλιανού. Οι προδότες ξεγέλασαν συναγωνιστές του Χρίστου και του Μιλτιάδη, παρουσιαζόμενοι ως αντάρτες που διέφυγαν από τη μάχη του Μαχαιρά. Οι δυο αγωνιστές, επειδή υποψιάζονταν προδοσία, πήγαν να τους συναντήσουν στο περιβόλι του Στυλιανού, μεταξύ Τάλας και Κισσόνεργας, οπλισμένοι. Έδωσαν πολύωρη μάχη εναντίον των προδοτών, που ήταν καλά ταμπουρωμένοι σε άδεια τσιμεντένια δεξαμενή και κατόρθωσαν να πληγώσουν έναν από αυτούς. Τότε επενέβησαν Άγγλοι στρατιώτες που, σύμφωνα με αυτόπτες μάρτυρες, παραμόνευαν κρυμμένοι στις γύρω χαρουπιές. Περικύκλωσαν τους δυο αγωνιστές σ’ ένα πλινθόκτιστο σπιτάκι και τους ανατίναξαν.

Το έργο του Μιλτιάδη συνέχισε επάξια η οικογένειά του. Ο αδελφός του Παναγιώτης ανέλαβε την τροφοδοσία της ανταρτικής ομάδας της περιοχής τους μέχρι τη σύλληψή του τον επόμενο χρόνο. Την ίδια μέρα με τον Παναγιώτη συνελήφθη και ο πατέρας του Στυλιανός, που κακοποιήθηκε σε τέτοιο βαθμό, ώστε δεν μπόρεσε ποτέ πια να ξαναεργαστεί στα κτήματά του.

Τιμώντας οι συγχωριανοί τη θυσία του ήρωα και την προσφορά της οικογένειας στον απελευθερωτικό μας αγώνα, ανέλαβαν ομαδικά την καλλιέργεια των κτημάτων τους.

Δημητριάδης Δημητράκης
Γεννήθηκε στη Λάρνακα το 1949.
Φονεύθηκε στις 14 Μαρτίου 1956 από Άγγλους, σε μαθητική διαδήλωση στη Λάρνακα.
Γονείς : Γεώργιος και Παρασκευή Δημητριάδη
Αδέλφια : Ανδρέας, Σοφούλα και Κυριάκος

Ο Δημητράκης Δημητριάδης, ο μικρός ήρωας όπως τον αποκαλεί ο Διγενής, ήταν μόλις επτά χρονών, μαθητής στη Β΄ τάξη του δημοτικού σχολείου, όταν τον πυροβόλησε Άγγλος στρατιώτης κατά τη διάρκεια διαδήλωσης. Οι γονείς του ήταν χωρισμένοι, η μητέρα του έφυγε για την Αγγλία και ο Δημητράκης ζούσε με τη γιαγιά του Χρυσταλλού Μιχαήλ Κουτέ και πουλούσε λουλούδια, για να εξοικονομήσει τα προς το ζην. Ήταν παιδί ήρεμο, αλλά πολύ ριψοκίνδυνο.

Μετά την εξορία του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου, του Μητροπολίτη Κυπριανού, του Παπασταύρου Παπαγαθαγγέλου και του Πολύκαρπου Ιωαννίδη, στις 9 Μαρτίου 1956, επικρατούσε στη Λάρνακα, όπως και σε όλη την Κύπρο, μεγάλος αναβρασμός. Οι μαθητές και ο μαθήτριες όλων των σχολείων κατήλθαν σε διαδηλώσεις διαμαρτυρίας. Στις 14 Μαρτίου 1956 τα παιδιά της Αστικής Σχολής Καλογερά, όπου φοιτούσε και ο Δημητράκης, ακολούθησαν μαθητές του Εμπορικού Λυκείου, σε μια μαχητική διαδήλωση. Κινητοποιήθηκαν δυνάμεις ασφαλείας και οι διαδηλωτές κατέφυγαν στην εκκλησία του Αγίου Λαζάρου και άρχισαν να κτυπούν τις καμπάνες. Οι στρατιώτες περικύκλωσαν την εκκλησία και έριχναν δακρυγόνες βόμβες εναντίον των μαθητών που τους λιθοβολούσαν.

Μια ομάδα παιδιών, μεταξύ των οποίων και ο Δημητράκης, κατέφυγαν στην οδό Λέοντος του Σοφού, όπου τους προσπέρασε στρατιωτικό αυτοκίνητο με οπλισμένους στρατιώτες και προχώρησε στην οδό Νικολάου Ρώσου, τώρα Δημητράκη Δημητριάδη. Οι στρατιώτες κατέβηκαν από το αυτοκίνητό τους και ταμπουρώθηκαν πίσω από τον τοίχο της γωνιάς του δρόμου. Τα μεγαλύτερα παιδιά αποχώρησαν φωνάζοντας και στο Δημητράκη να τους ακολουθήσει. Εκείνος όμως εξακολούθησε να λιθοβολεί και ένας από τους στρατιώτες τον σημάδεψε στο κεφάλι. Η σφαίρα πέρασε λίγο πιο πάνω από το δεξί μάτι. Οι μαθητές τον μετέφεραν στο νοσοκομείο, όπου διαπιστώθηκε ο θάνατός του.

Αυξεντίου Γρηγόρης
Γεννήθηκε στην κωμόπολη Λύση, της επαρχίας Αμμοχώστου, στις 22 Φεβρουαρίου 1928.
Έπεσε στις 3 Μαρτίου 1957 κοντά στην Ιερά Μονή Μαχαιρά, σε μάχη εναντίον των Άγγλων.
Σύζυγος : Βασιλική Γρηγόρη Αυξεντίου
Γονείς : Πιερής και Αντωνού Αυξεντίου
Αδελφή : Χρυσταλλού Αυξεντίου – Σουρουλλά

Ο Γρηγόρης Αυξεντίου τελείωσε το δημοτικό σχολείο Λύσης και το Ελληνικό Γυμνάσιο Aμμοχώστου. Σπούδασε στη Σχολή Εφέδρων Aξιωματικών της Ελλάδας και υπηρέτησε στον Ελληνικό Στρατό, με το βαθμό του Έφεδρου Ανθυπολοχαγού.

Μετά την επιστροφή του στην Κύπρο το 1953, ανέπτυξε πλούσια κοινωνική και εθνική δράση. Αρχές Ιανουαρίου του 1955 ο Γρηγόρης Αυξεντίου μυήθηκε στον αγώνα από τον ίδιο τον Αρχηγό Διγενή. Αντί του καθιερωμένου όρκου, ο Διγενής δέχτηκε το λόγο της στρατιωτικής τιμής του Αυξεντίου. Αμέσως μετά άρχισε τη στρατολόγηση ανδρών στις τάξεις της ΕΟΚΑ σε συνεργασία με τις οργανωμένες ήδη ομάδες της περιοχής, που δρούσαν στις τάξεις του ΕΜΑΚ (Εθνικό Μέτωπο Απελευθερώσεως Κύπρου).

Ο Αυξεντίου ήταν ο πρώτος τομεάρχης της ΕΟΚΑ στην περιοχή Αμμοχώστου και την 1η Απριλίου του 1955 ηγήθηκε των επιθέσεων εναντίον αγγλικών στόχων στον τομέα του. Επικηρύχθηκε από τους Άγγλους από την ημέρα εκείνη για το ποσό των 250 λιρών, το οποίο αργότερα αυξήθηκε σε 5.000 λίρες.

Μετά την επικήρυξή του κατέφυγε στην οροσειρά του Πενταδακτύλου και ηγήθηκε της πρώτης ορεινής ανταρτικής ομάδας στο Μαύρο Όρος, όπου ανέπτυξε πλούσια δράση. Από εκεί, στις 29 Νοεμβρίου 1955, κλήθηκε από το Διγενή στο αρχηγείο της ΕΟΚΑ στην περιοχή Σπηλιών. Στις 11 Δεκεμβρίου 1955 επέδειξε τις εξαίρετες στρατιωτικές του ικανότητες στην ιστορική μάχη των Σπηλιών, παρασύροντας δυο φάλαγγες των Άγγλων στρατιωτών, που ανηφόριζαν προς τα κρησφύγετα, να συγκρουστούν μεταξύ τους. Ο Διγενής του ανέθεσε μαζί με τον τομέα Πιτσιλιάς και τα χωριά της Ορεινής – Μαχαιρά. Τον Ιούλιο του 1956 προστέθηκαν στον τομέα του και τα κρασοχώρια Λεμεσού. Έδρασε με τα ψευδώνυμα Ζήδρος, Αίας, Άρης, Ρήγας, Ζώτος, Ανταίος και έγινε το φόβητρο των Άγγλων και ο θρύλος των συμπατριωτών του.

Στις 3 Μαρτίου 1957 Άγγλοι στρατιώτες περικύκλωσαν το κρησφύγετό του κοντά στο Μαχαιρά, ύστερα από προδοσία. Η μάχη κράτησε για ώρες. Στην ομάδα του ήταν οι Ανδρέας Στυλιανού, Αυγουστής Ευσταθίου, Αντώνης Παπαδόπουλος και Φειδίας Συμεωνίδης, τους οποίους, όμως, διέταξε να βγουν από το κρησφύγετο. Σύμφωνα με μαρτυρία του συμπολεμιστή του Αυγουστή Ευσταθίου, που μετά τη ρίψη χειροβομβίδας στο κρησφύγετο επέστρεψε, με υπόδειξη των Άγγλων, για να διακριβώσει, αν ο Αυξεντίου ήταν ζωντανός και παρέμεινε σ’ αυτό, προσπάθειά τους ήταν να κρατήσουν τη μάχη μέχρι να νυχτώσει και επωφελούμενοι από το σκοτάδι να διαφύγουν. Οι Άγγλοι στρατιώτες, που αντιλήφθηκαν το σκοπό τους, περιέλουσαν το κρησφύγετο με βενζίνη, το πυρπόλησαν και έκαψαν ζωντανό τον Αυξεντίου, ενώ ο Αυγουστής διασώθηκε με βαριά εγκαύματα.

Από φόβο λαϊκών εκδηλώσεων οι Άγγλοι έθαψαν το καμένο σώμα του Αυξεντίου στις Κεντρικές Φυλακές Λευκωσίας, στο χώρο που είναι γνωστός σήμερα ως Φυλακισμένα Μνήματα.

Παλληκαρίδης Ευαγόρας
Γεννήθηκε στο χωριό Τσάδα, της επαρχίας Πάφου, στις 27 Φεβρουαρίου 1938.
Απαγχονίστηκε ξημερώματα της 14ης Μαρτίου 1957, στις Κεντρικές Φυλακές Λευκωσίας.
Γονείς : Μιλτιάδης Παλληκαρίδης και Αφροδίτη Παπαδανιήλ
Αδέλφια : Ελευθέριος, Ανδρέας, Γεωργία, Μαρούλα

Ο Ευαγόρας Παλληκαρίδης φοίτησε στο δημοτικό σχολείο Τσάδας και στη Νεοφύτειο Αστική Σχολή Κτήματος. Συνέχισε τις σπουδές του στο Ελληνικό Γυμνάσιο Πάφου. Παιδί πολύ προικισμένο, μας άφησε ένα πλούσιο πνευματικό έργο. Η δράση του για απελευθέρωση της Κύπρου άρχισε τον Ιούνιο του 1953 κατά τους εορτασμούς για τη στέψη της Βασίλισσας Ελισάβετ. Κατέβασε από τα προπύλαια του σταδίου της πόλης την αγγλική σημαία και πρωτοστάτησε στην οργάνωση μεγάλης διαδήλωσης, με αποτέλεσμα τη ματαίωση των εορτασμών.

Όταν οι συλληφθέντες σχετικά με το πλοιάριο Άγιος Γεώργιος μεταφέρονταν στο δικαστήριο, ο Ευαγόρας με είκοσι φίλους του όρμησαν εναντίον των αστυνομικών, για να τους αποσπάσουν από τα χέρια τους. Στις 22 Ιουνίου 1955 ηγήθηκε της ομάδας επίθεσης εναντίον του δικαστηρίου Πάφου και στη συνέχεια εναντίον του Άγγλου Διοικητή Κρην Μπέη.

Τον Αύγουστο του 1955, σε εκδρομή του στην Ελλάδα, του δόθηκε η ευκαιρία να ενημερωθεί για τη χρήση όπλου και κατόρθωσε να φέρει μαζί του ένα περίστροφο. Το Νοέμβριο του 1955, σε μαθητική διαδήλωση, κτύπησε Άγγλους στρατιώτες ελευθερώνοντας από τα χέρια τους συμμαθητή του. Συνελήφθη και διατάχθηκε να παρουσιαστεί σε δίκη στις 6 Δεκεμβρίου. Για να αποφύγει την καταδίκη κατέφυγε στη μονή Αγίου Νεοφύτου την προηγούμενη της δίκης και ενώθηκε με την ανταρτική ομάδα της περιοχής στην τοποθεσία Άππης, μεταξύ Κισσόνεργας – Τάλας. Μετά τα γεγονότα αυτά επικηρύχθηκε με το ποσό των 5.000 λιρών. Το Μάρτη του 1956 προωθήθηκε σε κρησφύγετο στο δάσος κοντά στο χωριό Λυσός προς την περιοχή Άγιος Γεώργιος. Πήρε μέρος σε πολλές επιθέσεις και δολιοφθορές εναντίον των Άγγλων στην περιοχή αυτή.

Το βράδυ της 18ης Δεκεμβρίου 1956, σε μια μετακίνηση της ομάδας του από την περιοχή του Σταυρού της Ψώκας προς την περιοχή της Λυσού, βρέθηκε αντιμέτωπος με αγγλική περίπολο που εκινείτο με σβησμένες τις μηχανές των οχημάτων, στο δρόμο μεταξύ Λυσού και Σταυρού της Ψώκας κοντά στη Λυσό, στην περιοχή Κόπες, και συνελήφθη κρατώντας όπλο τύπου μπρεν, το οποίο βρισκόταν σε συντήρηση μέσα σε γράσο. Καταδικάστηκε για τούτο σε θάνατο.

Στο δικαστή που του ανακοίνωσε την καταδίκη του, είπε : ” Ξέρω ότι θα με κρεμάσετε. Ό,τι έκαμα, το έκαμα ως Έλλην Κύπριος που αγωνίζεται για την Ελευθερία του “.

Είναι ο τελευταίος που ανέβηκε στο ικρίωμα της αγχόνης.