Category: Νοέμβριος

Βλάμης Ανδρέας
Γεννήθηκε στο χωριό Βουνί, της επαρχίας Λεμεσού, το 1940.
Σκοτώθηκε στις 20 Νοεμβρίου 1956 στη Λεμεσό από ειδικό χωροφύλακα, από τον οποίο προσπάθησε να αποσπάσει το όπλο.
Γονείς : Χαράλαμπος και Δέσποινα Βλάμη
Αδέλφια : Ανθούλα, Δαμιανός, Έλλη, Τερέζα, Τάκης

Ο Ανδρέας Βλάμης τελείωσε το δημοτικό σχολείο του χωριού του και φοιτούσε στο Λανίτειο Γυμνάσιο, όταν φονεύθηκε. Ήταν οργανωμένος στις μαθητικές ομάδες της ΕΟΚΑ, από τις οποίες μεταπήδησε στη συνέχεια στις ομάδες κρούσεως.

“Από μικρός ο γιος μου”, μαρτυρεί η μητέρα του, “όταν έπαιζε, ζωνόταν ψεύτικα όπλα και πολεμούσε για να διώξει τους Άγγλους από την Κύπρο. Αργότερα, όταν πήγε στο γυμνάσιο, εντάχθηκε από τους πρώτους στην ΕΟΚΑ, προσπαθώντας να πετύχει το σκοπό του. Ήμαστε πολύ συνδεδεμένοι οι δυο μας, επειδή από βρέφος έχασε τον πατέρα του. Μου έλεγε όλες τις σκέψεις του και συχνά ανέφερε:
– ‘Δεν ξέρεις, μάνα, τι θα πει πατρίδα, δεν μπορείς να ξέρεις’”

“Την 4:45μ.μ. ώραν της σήμερον, 20 Νοεμβρίου 1956, ειδικός χωροφύλαξ επί καθήκοντι”, έλεγε το ανακοινωθέν για το θάνατό του, “υπέστη επίθεσιν υπό 16ετούς Έλληνος Κυπρίου νέου, ο οποίος τον ήρπασεν από τον λαιμόν και απεπειράθη να κλέψει το ρεβόλβερ του. Κατά την επακολουθήσασαν πάλην ο χωροφύλαξ ανέσυρε το ρεβόλβερ του και επυροβόλησε τον νέον, ο οποίος και απέθανε”

Κατά την κηδεία του, Άγγλοι στρατιώτες προσπάθησαν να εμποδίσουν τις πατριωτικές εκδηλώσεις του πλήθους, καθώς και των συμμαθητών και καθηγητών του. Για να μπορέσουν να τις αντιμετωπίσουν ζήτησαν ενισχύσεις. Μερικοί φίλοι του, όμως, παιδιά της ΕΟΚΑ, ανατίναξαν με βόμβες το γεφύρι απ’ όπου θα περνούσαν και οι ενισχύσεις δεν μπόρεσαν να φθάσουν.

Στυλιανού Γεώργιος
Γεννήθηκε στο Νέο Χωριό, της επαρχίας Πάφου, στις 7 Νοεμβρίου 1938 και μεγάλωσε στην Πόλη Χρυσοχούς, όπου εγκαταστάθηκαν οι γονείς του.
Έπεσε μαχόμενος εναντίον των Άγγλων στης 4 Νοεμβρίου 1956.
Γονείς : Στυλιανός Δημοσθένους και Φωστήρα Στυλιανού
Αδέλφια : Δέσποινα, Μάρθα, Κλεόπας, Αναστάσιος

Ο Γεώργιος Στυλιανού τελείωσε το δημοτικό σχολείο Πόλεως Χρυσοχούς και φοίτησε στο εκεί Ελληνικό Γυμνάσιο μέχρι και την τετάρτη τάξη. Ήταν ενθουσιώδης με έκδηλο το στοιχείο του θάρρους. Εντάχθηκε στην ΕΟΚΑ από τις αρχές του αγώνα και ανέπτυξε πλούσια δράση συνδεόμενος με την ανταρτική ομάδα της περιοχής του. Στη συνέχεια, κατόπιν εντολής του τομεάρχη του, τέθηκε επικεφαλής ομάδας Κρούσεως Τυφεκιοφόρων στο χωριό του. Το Μάιο και τον Ιούνιο του 1956, μαζί με συναγωνιστές του καθάρισε από θάμνους και ετοίμασε δίαυλο προσγείωσης αεροπλάνου στην περιοχή του Ακάμα, για ρίψη οπλισμού από αεροπλάνο ή και προσγείωσή του. Ο οπλισμός προγραμματιζόταν να σταλεί στην ΕΟΚΑ μυστικά από την Ιταλία.

Στις 23 Μαΐου 1956 ο Γεώργιος Στυλιανού κατόρθωσε να εκτελέσει Τούρκο αξιωματικό της αστυνομίας Πόλεως Χρυσοχούς, ο οποίος συλλάμβανε και ανέκρινε Έλληνες και συνήθιζε να κακοποιεί συγγενείς ανταρτών. Αναγνωρίστηκε, αλλά δεν συνελήφθη, επειδή κρυβόταν.
Στις 4 Νοεμβρίου 1956 προκάλεσε τους Άγγλους να ανεβούν στο Νέο Χωριό όταν, με εντολή του, οι συγχωριανοί του κατέστρεψαν το γραμματοκιβώτιο που έφερε το έμβλημα της Μεγάλης Βρετανίας και ύψωσαν την ελληνική σημαία στο δημοτικό σχολείο. Στην είσοδο του χωριού ανέμενε τους Άγγλους επικεφαλής της ομάδας του, που την αποτελούσαν οι Γεώργιος Αναστάση και Βάσος Παναγή, που θανατώθηκαν μαζί του.

Έπληξαν με ηλεκτρική νάρκη το δεύτερο αυτοκίνητο της φάλαγγας των Άγγλων που κατέφθασαν, γιατί στο πρώτο οι αστυνομικές αρχές είχαν τοποθετήσει δυο ομοχώριούς τους, τους οποίους χρησιμοποίησαν ως ανθρώπινες ασπίδες. Με την ακινητοποίησή του, έριξαν και τις δυο χειροβομβίδες τους, εκ των οποίων η μια δεν εξερράγη, και απομακρύνθηκαν προς το λόφο. Ακολούθησε καταδίωξή τους κατά την οποία ο Στυλιανού πληγώθηκε στο πόδι από Άγγλο ακροβολιστή.

Οι δυο συναγωνιστές του γύρισαν πίσω, παρέλαβαν τον αρχηγό τους και προσπάθησαν να φύγουν μεταφέροντάς τον κάτω από τα καταιγιστικά πυρά των εχθρών, αλλά συνελήφθησαν και οι τρεις. Οι Άγγλοι στρατιώτες μαζί με τους Τούρκους επικουρικούς, που ήταν μαζί τους, αποτελείωσαν τον Στυλιανού πυροβολώντας τον στο κεφάλι και θανάτωσαν τους συντρόφους του με λογχισμούς. Κατακρεουργημένους τους μετέφεραν στο χωριό τους, όπου υποχρέωσαν τους κατοίκους να συγκεντρωθούν και να παρακολουθήσουν νέους πυροβολισμούς των νεκρών ήδη αγωνιστών, τους οποίους κρέμασαν στη συνέχεια στα αυτοκίνητά τους και τους περιέφεραν στους δρόμους της Πόλης της Χρυσοχούς.

Ο θάνατός τους συγκλόνισε ολόκληρη την Κύπρο αλλά ατσάλωσε ταυτόχρονα τη θέληση για συνέχιση του αγώνα.

Παναγή Βάσος
Γεννήθηκε στο Νέο Χωρίο, της επαρχίας Πάφου, στις 17 Φεβρουαρίου 1929.
Έπεσε στις 4 Νοεμβρίου 1956, στο χωριό του.
Γονείς : Παναγής Χριστοδούλου και Παρασκευή Ξενοφώντος Παναγή
Αδελφές : Ελισάβετ, Βασιλεία και Ανδρονίκη

Ο Βάσος Παναγή τελείωσε το δημοτικό σχολείο του χωριού του και εργαζόταν ως εργάτης και βοσκός. Με την έναρξη του αγώνα εντάχθηκε στις τάξεις της ΕΟΚΑ και ήταν μέλος της Ομάδας Κρούσεως Τυφεκιοφόρων Νέου Χωριού. Έδρασε στην απόκρυψη και διανομή εκρηκτικού υλικού, που μαζί με συναγωνιστές του, έπαιρναν από οβίδες που μάζευαν στην περιοχή “Αρναούτης” του Ακάμα, την οποία χρησιμοποιούσε σαν πεδίο βολής το Βρετανικό Ναυτικό στο Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο. Πήρε μέρος σε δολιοφθορές εναντίον των Άγγλων, σε ενέδρες και βομβιστικές επιθέσεις. Το Μάιο του 1956, μαζί με συναγωνιστές του, καθάρισαν από θάμνους και ετοίμασαν στην τοποθεσία Καψάλα του Ακάμα δίαυλο προσγείωσης αεροπλάνου, το οποίο προγραμματιζόταν να μεταφέρει μυστικά από την Ιταλία οπλισμό για τις ανάγκες της ΕΟΚΑ.

Στις 3 Νοεμβρίου 1956 η ομάδα της ΕΟΚΑ Νέου Χωρίου προκάλεσε επίθεση εναντίον Άγγλων στρατιωτών, οι οποίοι περιόρισαν τις κινήσεις τους στην περιοχή, λόγω των συχνών επιθέσεων που δέχονταν από την ΕΟΚΑ. Ο αρχηγός της ομάδας Γεώργιος Στυλιανού, συμβούλευσε να υψωθεί ελληνική σημαία στο σχολείο του χωριού και να καταστραφεί το ταχυδρομικό κιβώτιο που έφερε πάνω το βρετανικό βασιλικό έμβλημα. Ειδοποιήθηκε για τα συμβάντα η αστυνομική αρχή Πόλεως Χρυσοχούς και στάλθηκαν στρατιωτικές δυνάμεις στο χωριό, στην είσοδο του οποίου τα οχήματά τους ενέπεσαν σε ενέδρα της ΕΟΚΑ που έστησαν οι ήρωες Γεώργιος Στυλιανού, Βάσος Παναγή και Γεώργιος Αναστάση. Αυτοί ακινητοποίησαν το δεύτερο όχημα της φάλαγγας με πυροδότηση ηλεκτρικής νάρκης, γιατί στο πρώτο οι δυνάμεις ασφαλείας είχαν δυο ομοχώριούς τους που είχαν πάρει για ανθρώπινες ασπίδες από το δρόμο. Έριξαν τις δυο τους χειροβομβίδες, εκ των οποίων η μια δεν εξερράγη και αποχώρησαν.

Οι Άγγλοι στρατιώτες, μαζί με Τούρκους επικουρικούς που δέχτηκαν την επίθεση, τους καταδίωξαν. Είχαν απομακρυνθεί αρκετά και ήταν έτοιμοι να καλυφθούν πίσω από βουνοκορφή, όταν ο Γεώργιος Στυλιανού, αρχηγός της αποστολής, πληγώθηκε στο πόδι. Οι δυο συναγωνιστές του γύρισαν πίσω και τον πήραν. Κατά την αποχώρηση, τους πρόλαβαν οι στρατιώτες, που άνοιξαν καταιγιστικά πυρά εναντίον τους και τους οδήγησαν σε επίπεδο έδαφος. Εκεί πυροβόλησαν στο κεφάλι το Γεώργιο Αναστάση. Μετέφεραν τους νεκρούς στο χωριό και υποχρέωσαν τους κατοίκους να περάσουν μπροστά από τα κατακρεουργημένα κορμιά τους, τα οποία συνέχισαν να πυροβολούν και να λογχίζουν. Στη συνέχεια τα κρέμασαν στα οχήματά τους και τα περιέφεραν στην Πόλη Χρυσοχούς.

Αναστάση Γεώργιος
Γεννήθηκε στο Νέο Χωριό, της επαρχίας Πάφου, το 1933.
Σκοτώθηκε στις 4 Νοεμβρίου 1956 στο χωριό του, μετά από ενέδρα εναντίον των Άγγλων.
Γονείς : Αναστάσης και Αννίκα Ιακώβου
Αδέλφια : Χαραλαμπία, Λάζαρος, Ελένη, Ροδοθέα, Παρασκευή
Αρραβωνιαστικιά : Δέσποινα Χαραλάμπους

Ο Γεώργιος Αναστάση, μετά την αποφοίτησή του από το δημοτικό σχολείο του χωριού του, εργαζόταν ως ψαράς. Εντάχθηκε από τους πρώτους στο χωριό του στον αγώνα της ΕΟΚΑ και δούλευε αθόρυβα ως τροφοδότης και συνοδός ανταρτών της περιοχής του. Ήταν μέλος της Ομάδας Κρούσεως Τυφεκιοφόρων Νέου Χωριού Πάφου και ήταν άριστος στη ρίψη χειροβομβίδων. Πήρε μέρος σε δολιοφθορές εναντίον των Άγγλων και ασχολήθηκε με την περισυλλογή οβίδων από την περιοχή Αρναούτης του Ακάμα, η οποία χρησιμοποιήθηκε σαν πεδίο βολής του βρετανικού ναυτικού στο Β΄ παγκόσμιο πόλεμο. Το εκρηκτικό υλικό που περιείχαν οι οβίδες χρησίμευε για την κατασκευή ναρκών και χειροβομβίδων για τις ανάγκες της ΕΟΚΑ.

Το Μάιο και τον Ιούνιο του 1956, μαζί με συναγωνιστές του, καθάρισαν θάμνους και ετοίμασαν δίαυλο προσγείωσης αεροπλάνου στην περιοχή του Ακάμα, για ρίψη οπλισμού από αεροπλάνο ή και προσγείωσή του. Ο οπλισμός προγραμματιζόταν να σταλεί στην ΕΟΚΑ μυστικά από την Ιταλία.

Στις 4 Νοεμβρίου 1956 ο Γεώργιος Αναστάση, μαζί με το Γεώργιο Στυλιανού και το Βάσο Παναγή, έστησαν ενέδρα στην είσοδο του χωριού τους, εναντίον των Άγγλων, τους οποίους προκάλεσαν να ανεβούν από την Πόλη Χρυσοχούς στο Νέο Χωριό, όταν με παρότρυνση δική τους, οι συγχωριανοί τους κατέστρεψαν το έμβλημα της Μεγάλης Βρετανίας σε ταχυδρομικό γραμματοκιβώτιο και ύψωσαν την ελληνική σημαία. Με την ακινητοποίηση του δεύτερου οχήματος των Άγγλων, που πέτυχαν με την έκρηξη ηλεκτρικής νάρκης, έριξαν και τις δυο χειροβομβίδες που κρατούσαν, η μια από τις οποίες δεν εξερράγη, και αποχώρησαν. Δεν κτύπησαν το πρώτο αυτοκίνητο στο οποίο επέβαιναν οι αστυνομικές αρχές της περιοχής, γιατί μέσα σ’ αυτό μεταφέρονταν όρθιοι δυο ομοχώριοί τους, τους οποίους οι Άγγλοι χρησιμοποίησαν ως ανθρώπινες ασπίδες.

Οι Άγγλοι στρατιώτες, μαζί με τους Τούρκους επικουρικούς που τους συνόδευαν, τους καταδίωξαν. Και ενώ οι τρεις αγωνιστές είχαν ήδη απομακρυνθεί αρκετά και ήταν έτοιμοι να καλυφθούν πίσω από βουνοκορφή, πληγώθηκε στο πόδι ο αρχηγός τους Γεώργιος Στυλιανού από Άγγλο σκοπευτή και γύρισαν πίσω και τον πήραν. Κατά την αποχώρησή τους, τους πρόλαβαν οι στρατιώτες, που άνοιξαν καταιγιστικά πυρά εναντίον τους και τους συνέλαβαν. Τους μετέφεραν κάτω από μια χαρουπιά, όπου πυροβόλησαν στο κεφάλι το Γεώργιο Στυλιανού και λόγχισαν μέχρι θανάτου τους Γεώργιο Αναστάση και Βάσο Παναγή. Μετά τους μετέφεραν στην πλατεία του χωριού και υποχρέωσαν τους συγχωριανούς τους να περάσουν μπροστά από τα κατακρεουργημένα κορμιά τους, τα οποία συνέχισαν να πυροβολούν και να λογχίζουν. Στη συνέχεια τους κρέμασαν στα οχήματά τους και τους περιέφεραν στην Πόλη Χρυσοχούς.

Χριστοφόρου Γεώργιος
Γεννήθηκε στο χωριό Έμπα, της επαρχίας Πάφου, στις 30 Νοεμβρίου 1940.
Σκοτώθηκε από βασανιστήρια των Άγγλων στις 20 Νοεμβρίου 1958.
Γονείς : Χριστόφορος Ελισσαίου και Σοφία Παπαθεοχάρους
Αδέλφια : Δημητράκης, Πανίκος, Γιαννούλα

Ο Γεώργιος Χριστοφόρου τελείωσε το δημοτικό σχολείο στην Έμπα και φοίτησε στις πρώτες τάξεις του Γυμνασίου Πάφου. Όταν γεννήθηκε, ο πατέρας του υπηρετούσε στο Σώμα Κυπρίων Εθελοντών του αγγλικού στρατού στο Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, που σύμφωνα με τις διακηρύξεις των Άγγλων, πολεμούσαν για την ελευθερία και την αυτοδιάθεση των λαών. Τις διακηρύξεις αυτές σκόπιμα άφηναν να ερμηνεύονται και ως δεσμεύσεις για την ελευθερία της Κύπρου. Οικονομικοί λόγοι τον ανάγκασαν να σταματήσει τις σπουδές του, οπότε ακολούθησε το επάγγελμα του ράπτη.

Έγινε μέλος της ΕΟΚΑ στην Έμπα, το 1957. Ο ομαδάρχης του χωριού, του εμπιστεύθηκε τα πυρομαχικά και τον οπλισμό της ομάδας, τα οποία ο Γεώργιος απέκρυβε. Το Νοέμβριο του 1958, κατά τη διάρκεια κατ’ οίκον περιορισμού εννέα ημερών που είχε επιβληθεί στην Έμπα, έγιναν μαζικές συλλήψεις στο χωριό. Κάποιος από τους συνεργάτες του λύγισε στα βασανιστήρια και τον αποκάλυψε. Στο μεταξύ ο Χριστοφόρου πρόλαβε να μεταφέρει και να αποκρύψει αλλού τον οπλισμό, προτού συλληφθεί και βασανισθεί μέχρι θανάτου.

Η θανατική ανάκριση έλεγε για τα αίτια του θανάτου του :
“Ο Γεώργιος Χριστοφόρου πέθανε από πληγές, ενώ διατελούσε υπό νομική κράτηση. Οι πληγές του μεσεντερίου της μεμβράνης, το οποίο συγκρατεί τα έντερα, και της ηπατικής καμπής προξενήθηκαν από πλήγμα, το οποίο οφείλεται είτε σε πτώση, είτε σε άλλης μορφής βία, αλλά δεν υπάρχει μαρτυρία, η οποία να δείχνει πού και πώς υπέστη αυτά τα τραύματα”.

Πριν από την κηδεία του, το βράδυ της επομένης του θανάτου του, έγινε πάλη μεταξύ του πατέρα του, ο οποίος επέμενε να δει το νεκρό σώμα του, και των Άγγλων στρατιωτών που του το απαγόρευσαν. Στη συνέχεια επιβλήθηκε κατ’ οίκον περιορισμός στο χωριό και οι στρατιώτες επέτρεψαν μόνο σε τέσσερα άτομα να θάψουν τον ήρωα, μαζί με τον πατέρα του, απαγορεύοντας να τον ξετυλίξουν από τις κουβέρτες με τις οποίες τον είχαν τυλιγμένο και να τον ντύσουν νεκρικά, σύμφωνα με τις παραδόσεις της θρησκείας μας.

Παναγιώτου Ανδρέας
Γεννήθηκε στο χωριό Πολύστυπος, της επαρχίας Λευκωσίας, το 1928.
Θανατώθηκε από τους Άγγλους με φρικτά βασανιστήρια στα ανακριτήρια των Πλατρών, στις 19 Νοεμβρίου 1956.
Σύζυγος : Κυριακή Παναγιώτου
Γονείς : Παναγιώτης Στυλιανού και Ιουλιανή Παναγιώτου
Αδελφές : Σταυρούλα και Μαρούλα

Ο Ανδρέας Παναγιώτου τελείωσε το δημοτικό σχολείο Πολυστύπου και εργαζόταν ως εργάτης στο μεταλλείο Μιτσερού. Εντάχθηκε στην ΕΟΚΑ από την αρχή του αγώνα μαζί με τη σύζυγό του Κυριακή και διέθεσαν το σπίτι τους για τον αγώνα. Βοηθούσαν στη διανομή χειροβομβίδων που κατασκευάζονταν σε εργαστήρι που η Οργάνωση εγκατέστησε στο χωριό τους, και με τις οποίες εφοδιάζονταν οι ανταρτικές ομάδες των τομέων Πιτσιλιάς και Κύκκου και τομείς της Λευκωσίας και Λεμεσού. Περαιτέρω δραστηριοποίησή τους σε ενέργειες της ΕΟΚΑ περιοριζόταν από τους υπεύθυνους, επειδή το σπίτι τους το χρησιμοποιούσε η Οργάνωση ως αρχηγείο της περιοχής, όπου διέμενε ο τομεάρχης και όπου κατέληγαν αγωνιστές που δραπέτευαν από τα κρατητήρια.

Ο Ανδρέας Παναγιώτου συνελήφθη στις 8 Νοεμβρίου 1956 κατόπιν προδοσίας. Ο ανακριτής που τον ανέκρινε, πίστευε ότι θα μπορούσε να του αποσπάσει πληροφορίες για το πού βρισκόταν ο Διγενής και για τούτο τον βασάνισε μέχρι θανάτου.

Στην έκθεσή του ο Άγγλος στρατιωτικός γιατρός Φίλιπ Πάρκερ, που διαπίστωσε το θάνατο του Ανδρέα Παναγιώτου, αναφέρει : “Στο κάτω μέρος της κοιλιάς του υπήρχαν δυο κιτρινωπές περιφέρειες που έδειχναν σημεία αποσύνθεσης. Το πρόσωπο και ο λαιμός του ήταν μελανιασμένα και συμφορημένα. Κακώσεις υπήρχαν και στα γόνατα, στους αγκώνες, στα δάκτυλα των χεριών και των ποδιών, στους μηρούς, στο στόμα και στα χείλη. Στο μεσεντέριο και στο περιτόνιο υπήρχε μεγάλη αιμορραγία και η κοιλιά και το παχύ έντερο ήταν γεμάτα αίμα. Το λεπτό έντερο ήταν τρυπημένο και ο αριστερός νεφρός κτυπημένος. Οι αριστερές πλευρές από την τέταρτη ως τη δωδέκατη ήταν σπασμένες και στο αριστερό ημιθωράκιο υπήρχε αίμα. Στο κεφάλι υπήρχαν μώλωπες και το κρανιακό οστούν ήταν λεπτότερο του κανονικού. Μέσα στον εγκέφαλο υπήρχε πηχτό αίμα”.

Ο θάνατος αποδόθηκε σε ενδοκρανιακή αιμορραγία και ανεπάρκεια της καρδιάς και της αναπνοής, λόγω πηκτού αίματος στην καρδιά και στους πνεύμονες.

Ξενοφώντος Πρόδρομος
Γεννήθηκε στο χωριό Αγριδάκι, της επαρχίας Κερύνειας, το 1941.
Θανατώθηκε με βασανιστήρια από Άγγλους ανακριτές στο κρατητήριο Ζέφυρος της επαρχίας Κερύνειας, στις 12 Νοεμβρίου 1958.
Γονείς : Ξενοφών και Ειρήνη Τρύφωνα
Αδέλφια : Γρηγόρης, Ανδρέας, Περσού, Θεοδώρα, Λάζαρος, Ζαχαρίας, Λουκία

Ο Πρόδρομος Ξενοφώντος τελείωσε το δημοτικό σχολείο του χωριού του και ήταν άριστος μαθητής. Η οικονομική δυσχέρεια του πατέρα του δεν του επέτρεψε να συνεχίσει τις σπουδές του και εργαζόταν ως χύτης. Ήταν τολμηρός, ριψοκίνδυνος και του άρεσε το κυνήγι και ο αθλητισμός.

Έδωσε τον όρκο της ΕΟΚΑ τον Αύγουστο του 1957, σε ηλικία δεκαέξι μόλις χρονών, κατόπιν δικής του μεγάλης επιμονής και εργάστηκε στον αγώνα δίπλα από τα αδέλφια του. Πρώτες αποστολές που του ανατέθηκαν ήταν να διανέμει φυλλάδια, να μιλά με τον τηλεβόα και να παρακολουθεί διάφορες κινήσεις, κυρίως στρατιωτών. Δραστηριοποιήθηκε επίσης πολύ στην ίδρυση εθνικοφρόνων σωματείων στο χωριό του, στα οποία ο Κυριάκος Μάτσης, τομεάρχης της περιοχής, έδινε ιδιαίτερη σημασία. Ο Πρόδρομος ήταν μέλος στις επιτροπές του θρησκευτικού συλλόγου και της νέας συντεχνίας του χωριού του.

Όταν συνελήφθη ο μεγαλύτερός του αδελφός Ζαχαρίας, που ήταν τροφοδότης των ανταρτικών ομάδων του Μάτση στον Κυπαρισσόβουνο, ανέλαβε ο Πρόδρομος την τροφοδοσία. Στις 7 Νοεμβρίου 1958 μετέφερε τρόφιμα στους αντάρτες με συναγωνιστή του. Οι Άγγλοι είχαν πληροφορίες για την αποστολή του αλλά και αποδείξεις, όταν ανακάλυψαν τα ίχνη των παπουτσιών του κοντά στο δένδρο, όπου βρήκαν τα τρόφιμα και τον συνέλαβαν. Τον υπέβαλαν σε εξαντλητική ανάκριση. Στην άρνησή του να αποκαλύψει οτιδήποτε ακολούθησαν φρικτά βασανιστήρια μέχρι θανάτου. Όταν τον παρέδωσαν στους δικούς του νεκρό, ύστερα από τέσσερις μέρες, το κρανίο του ήταν σπασμένο από το σιδερένιο στεφάνι, το οποίο οι Άγγλοι χρησιμοποίησαν στα βασανιστήρια. Τα νύχια του επίσης ήταν όλα βγαλμένα.

Το όνομα του δεκαεπτάχρονου ήρωα φέρει σήμερα ένα από τα στρατόπεδα της Εθνικής Φρουράς στη Λεμεσό.

Νικολάου Γεώργιος
Γεννήθηκε στο χωριό Κάτω Πύργος, της επαρχίας Λευκωσίας, το 1930.
Θανατώθηκε με βασανιστήρια από τους Άγγλους τη νύκτα της 12ης προς τη 13η Νοεμβρίου 1956, σε στρατόπεδο κοντά στον Ξερό.
Σύζυγος : Πελαγία Νικολάου
Παιδιά : Ανδρούλα και Γεωργία, η οποία γεννήθηκε εννέα μέρες μετά το θάνατο του πατέρα της.
Γονείς : Νικόλας Ιωαννίδης και Ελένη Λοΐζου Ιωαννίδη
Αδέλφια : Τάκης, Ανδρέας, Γαλάτεια

Ο Γεώργιος Νικολάου τελείωσε το δημοτικό σχολείο Κάμπου και εργαζόταν στη Λευκωσία, όπου ανέπτυξε δράση σε μυστικές ομάδες που προετοίμαζαν τον αγώνα για αποτίναξη του αγγλικού ζυγού. Συνεργαζόταν με τον παππού του Παπαευριπίδη Ιωαννίδη, έναν από τους πρώτους στρατολόγους της ΕΟΚΑ, το θείο του Πολύκαρπο Ιωαννίδη, τον οποίο αργότερα εξόρισαν οι Άγγλοι στις Σεϋχέλλες μαζί με τον Εθνάρχη Μακάριο, το Μητροπολίτη Κερύνειας Κυπριανό και τον Παπασταύρο Παπαγαθαγγέλου. Από το 1950 συνεργάστηκε με τον ήρωα Ανδρέα Ζάκο για την εθνική διαφώτιση των κατοίκων των χωριών της περιοχής του.

Μυήθηκε στον αγώνα από τις αρχές του 1955. Με την έναρξη της ένοπλης δράσης, ανέλαβε ως υπεύθυνος της ΕΟΚΑ στα χωριά Πηγαίνια, Παχύαμμος, Κάτω και Πάνω Πύργος, με το ψευδώνυμο “Δάφνιος”. Στο σπίτι του διατηρούσε κρησφύγετο. Εκεί φιλοξένησε τους πρώτους πυρήνες για ανταρτική δράση στον τομέα Τυλληρίας, ανάμεσα στους οποίους προώθησε σε νέο κρησφύγετο, μια φυσική σπηλιά στον Πλατύ Ποταμό μέσα στο δάσος, και τους τροφοδοτούσε. Διετέλεσε επίσης ένας από τους συνδέσμους της ανταρτικής ομάδας του ήρωα Μάρκου Δράκου την οποία και βοηθούσε σε διάφορες επιχειρήσεις της.

Στις 27 Οκτωβρίου 1956 συνελήφθη από τους Άγγλους μαζί με άλλους εννέα χωριανούς του και μεταφέρθηκε σε στρατόπεδο των Άγγλων στο δρόμο Πεντάγειας – Ξερού. Εκεί κατόρθωσε να μπει μυστικά ο αδελφός του Τάκης Νικολάου και να τον συναντήσει στις 12 Νοεμβρίου 1956. Τον βρήκε σε κακά χάλια από τα βασανιστήρια. Όπως του αποκάλυψε ο ίδιος, οι Άγγλοι βασανιστές τού είχαν συνθλίψει τα γεννητικά όργανα, του προκάλεσαν κώφωση με έκρηξη δυναμίτιδας και όλο το βράδυ τον είχαν δεμένο με σχοινί μέσα στη θάλασσα. Ζήτησε να του πάρουν γιατρό και δικηγόρο. Την επομένη που πήγαν να τον συναντήσουν οι δικοί του τον βρήκαν νεκρό με θρυμματισμένα τα πόδια και μια σφαίρα στην πλάτη, την οποία δέχθηκε όταν ήταν ήδη νεκρός. Ο θάνατός του προήλθε από το βασανισμό πνιγμού στον οποίο τον υπέβαλαν οι ανακριτές, χρησιμοποιώντας πετρέλαιο στο οποίο πρόσθεσαν πριονίδι.

Αλεξάνδρου Βασίλης
Γεννήθηκε στο χωριό Λιμνάτης, της επαρχίας Λεμεσού, το 1925.
Πέθανε στις 21 Νοεμβρίου 1958 ύστερα από βασανιστήρια που υπέστη από τους Άγγλους, κατά την κράτησή του στο στρατόπεδο Πολεμίου.
Σύζυγος : Ελένη Αλεξάνδρου
Τέκνα : Ελευθερία, Μάρω και Όμηρος
Γονείς : Αλέξανδρος Τζιωνής και Μαρικκού Αλεξάνδρου
Αδέλφια : Κώστας, Αριστόβουλος, Ευάνθης, Ελένη, Άννα και Δέσποινα

Ο Βασίλης Αλεξάνδρου τελείωσε το δημοτικό σχολείο Λιμνάτη και εργαζόταν ως πωλητής στο συνεργατικό παντοπωλείο του χωριού του. Ήταν ιδρυτικό στέλεχος και μέλος των επιτροπών των τοπικών εθνικοφρόνων σωματείων ΣΕΚ και ΠΕΚ.

Εντάχθηκε στην ΕΟΚΑ το 1955 με την έναρξη του αγώνα, ως βοηθός ομαδάρχης Λιμνάτη. Ήταν μέλος της τοπικής ομάδας κρούσεως Λιμνάτη και ανέπτυξε πλούσια δράση. Υπήρξε σύνδεσμος και τροφοδότης των ανταρτών του τομέα Φασούλας – Παραμύθας και έλαβε μέρος στην πρώτη ενέδρα, κοντά στο χωριό Άλασσα, των ομάδων Λιμνάτη και Λάνιας.

Το Φεβρουάριο του 1957 συνελήφθη από τους Άγγλους και μεταφέρθηκε στα κρατητήρια Πύλας (διαμέρισμα G), όπου κρατήθηκε μέχρι το τέλος του 1957. Μετά την απόλυσή του συνέχισε τη δράση του, λαμβάνοντας μέρος στην κατασκευή κρησφυγέτων με τους αντάρτες του τομέα, τους οποίους και τροφοδοτούσε αρχικά στο Σπήλαιο του Κουταλιανού και αργότερα στο κρησφύγετο του Μαυρικίου, που κατασκεύασαν στην περιοχή Άγιος Ηλίας έξω από το Λιμνάτη.

Τον Ιούλιο του 1958 συνελήφθη και πάλι από τους Άγγλους και κρατήθηκε στο Λανίτειο Γυμνάσιο, όπου υπέστη φρικτά βασανιστήρια προτού μεταφερθεί στο στρατόπεδο Πολεμίου.

Σύμφωνα με μαρτυρία συγκρατουμένου του, η ζωή στο στρατόπεδο Πολεμίου ήταν για όλους μια πραγματική κόλαση, μη εξαιρουμένου και του ήρωα Βασίλη Αλεξάνδρου, ο οποίος, παρόλο που είχε αρρωστήσει βαριά, υπέστη φρικτές κακώσεις και ξυλοδαρμούς με συνέπεια την επιδείνωση της υγείας του. Μετά από έντονες διαμαρτυρίες των συγκρατουμένων του προς την Επιτροπή του Διεθνούς Ερυθρού Σταυρού, εξετάστηκε από Άγγλο γιατρό, ο οποίος διέταξε την απόλυσή του, προφανώς, για να μην αποβιώσει στα κρατητήρια.

Ο Αλεξάνδρου πέθανε τρεις μόνο μέρες μετά την απόλυσή του.

Μάτσης Κυριάκος
Γεννήθηκε στο χωριό Παλαιχώρι, της επαρχίας Λευκωσίας, στις 23 Ιανουαρίου του 1926.
Έπεσε στις 19 Νοεμβρίου 1958 στο κρησφύγετό του στο χωριό Δίκωμο, της επαρχίας Κερύνειας.
Γονείς : Χριστοφής και Κυριακού Μάτση
Αδέλφια : Γεώργιος και Γιαννάκης

Ο Κυριάκος Μάτσης τελείωσε το δημοτικό σχολείο Παλαιχωρίου και το Γυμνάσιο Αμμοχώστου, όταν αυτό λειτουργούσε στο Τρίκωμο, όπου είχε μεταστεγαστεί λόγω του Β΄ Παγκοσμίου πολέμου. Σπούδασε γεωπονία στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και εργαζόταν ως γεωπόνος στην Αμμόχωστο, όταν άρχισε ο αγώνας. Ξεχώριζε για την αγάπη του προς την Ελλάδα, τον άνθρωπο και τη γη, αποκαλώντας καταχραστές της γης όσους δεν καλλιεργούσαν τη γη τους. Αγωνίστηκε σκληρά για τα δίκαια του αγρότη και του εργάτη μέσα στις τάξεις των οργανώσεών τους, της ΠΕΚ και της ΣΕΚ, των οποίων υπήρξε ένας από τους ιδρυτές. Ο πόθος του για απελευθέρωση της Κύπρου εκδηλώθηκε έντονα κατά τα φοιτητικά του χρόνια με ομιλίες και οργάνωση αγωνιστικών εκδηλώσεων στη Θεσσαλονίκη. Διετέλεσε τομεάρχης της ΕΟΚΑ σε περιοχή της επαρχίας Αμμοχώστου από το 1955, αρχηγός συνδέσμων της ΕΟΚΑ από τον Αύγουστο του 1955 ως το Φεβρουάριο του 1956, και τομεάρχης Κερύνειας μέχρι το τέλος του αγώνα.

Στις 9 Ιανουαρίου 1956 συνελήφθη και βασανίστηκε άγρια με ηλεκτροσόκ και άλλες μεθόδους. Επειδή ήταν γνωστή η σχέση του με τον αρχηγό Διγενή και ο σημαντικός ρόλος του στον αγώνα, τον επισκέφθηκε στο ανακριτήριο της Ομορφίτας ο ίδιος ο Κυβερνήτης Χάρντιγκ και του πρόσφερε το μυθικό για την εποχή εκείνη ποσό των 500.000 λιρών, καθώς και φυγάδευσή του για προστασία, αν αποκάλυπτε πού κρυβόταν ο Διγενής. Οργισμένος ο Μάτσης κτύπησε τη γροθιά του στο τραπέζι και του απάντησε “Ου περί χρημάτων τον αγώνα ποιούμεθα, αλλά περί αρετής. Λυπούμαι εξοχότατε, αλλά με προσβάλλετε”. Ο Κυβερνήτης αποχώρησε αμέσως. Εκτιμώντας το ήθος του Κυριάκου έδωσε εντολή να σταματήσουν τα βασανιστήρια που του έκαμναν. Στη συνέχεια μεταφέρθηκε στα κρατητήρια Κοκκινοτριμιθιάς. Εκεί συνέχισε τη δράση του διατηρώντας επαφή με το Διγενή και συνεχίζοντας, κατόπιν εντολής του, τις συνομιλίες Μακαρίου – Χάρντιγκ για λύση του Κυπριακού μετά την εξορία του Αρχιεπισκόπου. Οργάνωσε τους συγκρατούμενούς του, έθεσε σε λειτουργία σχολείο για τους κρατούμενους μαθητές, δημιούργησε βιβλιοθήκη, έκαμνε ομιλίες και γενικά δημιούργησε συνθήκες που τόνωναν το αγωνιστικό φρόνημα μέσα στα κρατητήρια. Οργάνωσε με τόση επιτυχία τη διαφώτιση των Άγγλων στρατιωτών που φρουρούσαν τους κρατουμένους, ώστε αυτοί έκαψαν το στρατόπεδο τους και οι αρχές υποχρεώθηκαν να τους αντικαταστήσουν. Έθεσε σε λειτουργία δίκτυο οργάνωσης δραπετεύσεων, το οποίο συνέχισε τη λειτουργία του και μετά τη δραπέτευση του ιδίου.

Στις 13 Σεπτεμβρίου 1956 δραπέτευσε και ανέλαβε ως τομεάρχης τον τομέα της Κερύνειας, όπου ανέπτυξε πλουσιότατη και πολύπλευρη δράση. Επικηρύχθηκε με το ποσό των πέντε χιλιάδων λιρών. Στις 19 Νοεμβρίου 1958 περικυκλώθηκε στο κρησφύγετό του και ανατινάχθηκε από τις δυνάμεις κατοχής. Με τον ένδοξο θάνατό του αναδείχθηκε ως ένα από τα ινδάλματα του αγώνα. Ό,τι περισώθηκε από το πνευματικό του έργο, αποκαλύπτει τη βαθιά πνευματικότητά του.